Mazelen of vijfde ziekte? Zo herken je het verschil bij je kind

Kinderen hebben wel eens huiduitslag of rode plekjes. Maar hoe weet je of het om mazelen gaat, of om de vijfde ziekte? Beide ziektes zorgen voor uitslag, maar er zijn duidelijke verschillen in symptomen, oorzaak en wat je eraan kunt doen. In deze blog lees je hoe je het verschil herkent en wat je het beste kunt doen als je een van deze aandoeningen vermoedt.

Wat zijn mazelen en de vijfde ziekte?

Mazelen is een heel besmettelijke virusinfectie. Dankzij vaccinaties komt het in België nog weinig voor, maar het aantal gevallen is de laatste tijd weer wat toegenomen. Vooral bij kinderen die niet gevaccineerd zijn. De vaccinatie zit in het basisprogramma van Kind en Gezin en wordt standaard gegeven als je kindje 12 maanden oud is.

Mazelen herken je aan koorts en typische vlekken op de huid, waaronder kleine witte vlekjes in de mond (Koplik-vlekjes). Toch is de kans dat huiduitslag bij een kind echt mazelen is, nog steeds klein. Belangrijker dan de uitslag zelf is hoe ziek je kind zich voelt. Dat helpt artsen vaak sneller om te beoordelen of het ernstig is.

De vijfde ziekte (erythema infectiosum) komt door het parvovirus B19 en zie je vooral bij kinderen van 5 tot 15 jaar. Meestal verloopt het mild en zie je rode plekjes op de wangen, romp en armen of benen. Vaak gaat het vanzelf weer over. Alleen in bijzondere gevallen, bijvoorbeeld bij zwangere vrouwen of mensen met een zwak immuunsysteem, kunnen er complicaties zijn.

Verschillen in symptomen

Hier zie je de belangrijkste verschillen tussen mazelen en de vijfde ziekte.

Mazelen

• Hoge koorts (meer dan 38,5°C)
• Rode, tranende ogen
• Gevoelig voor licht
• Droge hoest
• Loopneus
• Kleine witte vlekjes in de mond (Koplik-vlekjes)
• Donkerrode vlekken die op het gezicht beginnen en zich naar beneden verspreiden

Vijfde ziekte

• Lichte koorts (of geen koorts)
• Roodheid op de wangen, alsof ze geslagen zijn
• Fijne, netvormige uitslag op armen, benen en romp
• Soms wat jeuk
• Gewrichtspijn (vooral bij oudere kinderen of volwassenen)
• Over het algemeen een milder ziektebeeld

Let op: Hoewel beide ziektes huiduitslag geven, ziet de uitslag bij mazelen er anders uit en voelt een kind zich er meestal veel zieker bij.

Hoe weet de dokter wat het is?

Omdat de klachten op elkaar lijken, is het belangrijk dat een arts de juiste diagnose stelt. Zo gaat dat meestal:

1. Vragen stellen: De arts vraagt of je kind in contact is geweest met iemand die ziek is, en wat de klachten precies zijn.
2. Onderzoekje: Hoe de uitslag eruitziet, waar die zit en of er koorts of hoest is, helpt om de oorzaak te achterhalen.
3. Bloedtest (soms): Voor mazelen kan een bloedtest gedaan worden om te kijken of er antistoffen zijn. Bij de vijfde ziekte is dat meestal niet nodig. Alleen als er risico is op complicaties, zoals bij zwangerschap, kan een test nuttig zijn.

Wat kun je eraan doen?

Er is geen specifieke medicatie voor mazelen of de vijfde ziekte, maar je kunt wel de klachten verlichten.

Bij mazelen

• Rust en drinken: Laat je kind lekker uitzieken en zorg dat het genoeg drinkt.
• Koorts verlagen: Bijvoorbeeld met paracetamol.
• Opletten op complicaties: Vooral bij jonge kinderen of kinderen met een lagere weerstand. Bel de dokter bij tekenen van longontsteking of oorontsteking.
• Vitamine A: In sommige landen wordt dit gegeven om de ziekte minder ernstig te maken.

Bij de vijfde ziekte

• Jeuk verlichten: Antihistamine kan helpen bij huidirritatie.
• Gewrichtspijn: Een pijnstiller zoals paracetamol kan verlichting geven.
• Geruststellen: De ziekte is meestal mild en gaat vanzelf weer over.

Twijfel je of zijn de klachten ernstig, zoals ademhalingsproblemen of langdurige koorts? Neem dan altijd contact op met de huisarts.

Hoe voorkom je het?

Vaccinatie

Tegen mazelen kun je je kind goed beschermen met een prik. Het BMR-vaccin (bof, mazelen, rodehond) wordt standaard aangeboden. Het beschermt je kind en helpt ook om de ziekte minder te laten verspreiden.

Er is geen vaccin tegen de vijfde ziekte, omdat die meestal onschuldig is en vanzelf overgaat.

Hygiëne tips

• Was regelmatig je handen met zeep.
• Houd je kind uit de buurt van zieke mensen.
• Laat je kind hoesten of niezen in een papieren zakdoekje of de elleboog.

Kort samengevat

Het verschil tussen mazelen en de vijfde ziekte is niet altijd meteen te zien. Maar let op de symptomen: mazelen zorgt vaak voor meer en zwaardere klachten dan de vijfde ziekte.

Bij twijfel of bij ernstige klachten: bel de huisarts. Vaccinatie is de beste manier om mazelen te voorkomen. Voor de vijfde ziekte is goede hygiëne belangrijk.

Wil je meer weten over huidziekten bij kinderen? Overweeg dan een afspraak met een dermatoloog.

‍