Wat is hyperpigmentatie en wat kan ik eraan doen?

Hyperpigmentatie is een huidaandoening die mensen van alle leeftijden en huidtypen treft. Het treedt op wanneer het lichaam te veel melanine produceert, het pigment dat verantwoordelijk is voor de kleur van de huid. Hoewel hyperpigmentatie frustrerend kan zijn, is het belangrijk om de oorzaken en gerelateerde huidaandoeningen te begrijpen om het effectief te kunnen behandelen. Laten we het dus eens van wat dichterbij bekijken.

Hyperpigmentatie: wat zijn de symptomen?

Hyper- of hypopigmentatie kan je zelf vrij snel en makkelijk herkennen. Het gaat ofwel om een donkere verkleuring van de huid door een teveel aan pigment (=hyper), ofwel om een lichte verkleuring door een tekort aan pigment (hypo).

Maar wat is pigment eigenlijk? Pigment is een kleurstof die door speciale cellen in de huid wordt aangemaakt. In de medische wereld worden deze melanocyten genoemd, maar simpel gezegd zijn het pigmentcellen.

Hoe ontstaan pigmentvlekken? Hormonen en UV-stralen geven deze cellen het signaal om meer pigment aan te maken. Dat pigment wordt dan doorgestuurd naar de omringende huidcellen. Daarna wordt de pigmentatie zichtbaar op de huid.

Je kan last krijgen van pigmentvlekken in je gezicht (vaak zie je dan bruine vlekken in het gezicht) of andere plaatsen op je lichaam. Donkere vlekken op de huid (zonnevlekken) kunnen goed behandeld worden door een dermatoloog, ze kunnen zelfs verwijderd worden.

Wat zijn de oorzaken van hyperpigmentatie?

Blootstelling aan de zon

De meest voorkomende oorzaak van hyperpigmentatie is blootstelling aan de zon, omdat UV-stralen de aanmaak van melanine stimuleert, de stof die aangemaakt wordt in de pigmentcellen.

Mensen met een lichte huid, die snel verbranden, en degenen die niet regelmatig zonnebrandcrème gebruiken, hebben een hoger risico op hyperpigmentatie door blootstelling aan de zon.

Hormonale veranderingen

Hormonale veranderingen, zoals die tijdens de zwangerschap, menopauze of bij het gebruik van bepaalde anticonceptiepillen, kunnen hyperpigmentatie veroorzaken. De hormonale schommelingen kunnen leiden tot een toename van melanineproductie, wat leidt tot donkere plekken op de huid.

Wist-je-dat

Hyperpigmentatie tijdens de zwangerschap heel vaak voorkomt en ook wel zwangerschapsmasker genoemd wordt. In deze blog lees je welke producten je veilig kan gebruiken om de verkleuring te behandelen.

Ontsteking en huidtrauma

Ontsteking en trauma aan de huid kunnen ook hyperpigmentatie veroorzaken. Huidaandoeningen zoals acne, eczeem en psoriasis gaan gepaard met een ontstekingsreactie in de huid, wat de overproductie van melanine kan triggeren. We spreken dan over post-inflammatoire hyperpigmentatie (=PIH).

Dit kan ook voorkomen bij snijwonden, brandwonden of insectenbeten.

Melasma

Melasma is een huidaandoening op zich die donkere pigmentvlekken op de huid veroorzaakt. De specifieke oorzaak hiervan is niet gekend en het kan uit het niets opduiken, maar vaak wordt het gelinkt aan hormonale veranderingen (zwangerschap, contraceptie…).

Huidveroudering

Met de leeftijd neemt het vermogen van de huid om te herstellen af en wordt de productie van melanine minder efficiënt. Dit kan leiden tot een ongelijkmatige verdeling van pigment, waardoor er donkere vlekken op de huid ontstaan. Ook blootstelling aan omgevingsfactoren zoals UV-straling en vervuiling kunnen de huidcellen beschadigen en over tijd leiden tot de vorming van ouderdomsvlekken of zonnevlekken, een type hyperpigmentatie dat vaak met veroudering wordt geassocieerd.

Medicijnen

Bepaalde medicijnen kunnen de gevoeligheid voor de zon verhogen en hyperpigmentatie als bijwerking veroorzaken. Hieronder vallen sommige antibiotica, ontstekingsremmende medicijnen (bijvoorbeeld in de behandeling van acne) en chemotherapeutische middelen. Als u medicijnen gebruikt en hyperpigmentatie ervaart, kan je dermatoloog je advies geven over de beste manier om deze bijwerking te behandelen.

Wat kan helpen?

Hoewel hyperpigmentatie frustrerend kan zijn, zijn er verschillende behandelopties beschikbaar. Waarvan je sommige zelfs al kan inzetten om de pigmentatie te voorkomen!

01 Zonnecrème
We kunnen het als dermatologen niet genoeg benadrukken: je huid beschermen tegen de zon bespaart je heel wat huidproblemen. Denk preventief: hoe minder UV-stralen kunnen doordringen in de huid, des te minder overtollig pigment er aangemaakt zal worden.

02 Acnebehandeling
Wanneer je de wondes van huidontstekingen en -trauma’s vroegtijdig laat behandelen door een expert, dan kan je de verkleuring beperken. Een dermatoloog kan je adviseren over hoe je deze aandoeningen effectief kunt behandelen om verdere hyperpigmentatie te voorkomen.

03 Topische crèmes en serums
Er bestaan heel wat producten met ingrediënten zoals hydrochinon (niet gebruiken tijdens de zwangerschap), niacinamide, azelaïnezuur of vitamine C die kunnen helpen om de huid te verlichten en de verschijning van hyperpigmentatie te verminderen.

04 Chemische peelings
Bij een peeling brengt de dermatoloog een zuur aan op je huid, dat in er de dagen na de behandeling voor zorgt dat je huid gaat afschilferen. Hierdoor vervagen pigmentvlekken.

Het is belangrijk te onthouden dat hyperpigmentatie een veel voorkomende en behandelbare aandoening is. Je dermatoloog kan je helpen begrijpen hoe het verband houdt met andere huidaandoeningen en hoe je ermee om kan gaan om je zelfverzekerder te voelen. Snel advies krijgen? Start je consultatie met een ervaren dermatoloog in de Skindr app.

‍