Steenpuist of negenoog? Hoe je het herkent en wat je moet doen

Een pijnlijke zwelling op de huid is niet alleen vervelend, maar kan ook voor onzekerheid zorgen. Zeker wanneer je niet precies weet of het om een gewone steenpuist gaat of iets ernstigers, zoals een negenoog. In deze blog lees je wat het verschil is tussen deze twee huidinfecties, hoe je ze kunt herkennen, behandelen en, niet onbelangrijk, voorkomen. Ook besteden we aandacht aan furunculose, een terugkerende vorm van steenpuisten.

Wat is een steenpuist?

Een steenpuist, ook wel furunkel genoemd, ontstaat wanneer een haarzakje ontstoken raakt. Dit gebeurt meestal door een bacterie, Staphylococcus aureus, die via een kleine beschadiging de huid binnendringt. Vervolgens ontstaat een rode, pijnlijke zwelling die gevoelig is bij aanraking. Vaak vormt zich in het midden van de bult een puntje met pus. Een steenpuist kan in z’n eentje opduiken, maar soms ontstaan er meerdere tegelijk of volgen ze elkaar op.

Als meerdere steenpuisten samenkomen en een grotere ontsteking vormen, spreken we van een negenoog – een ernstigere variant.

En wat is een negenoog?

Een negenoog ontstaat wanneer verschillende haarzakjes naast elkaar ontstoken raken en samen een grote, pijnlijke zwelling vormen. De huid rondom is vaak roder en warmer dan bij een gewone steenpuist. De plek kan dieper gelegen zijn, en je kunt je er echt ziek door voelen, met bijvoorbeeld koorts of rillingen. Vooral mensen met een verzwakt immuunsysteem of onderliggende aandoeningen zoals diabetes lopen meer risico.

Een negenoog vraagt om extra aandacht, want zonder goede behandeling kan de infectie zich verder verspreiden. In zulke gevallen is medische hulp noodzakelijk.

Furunculose: steeds opnieuw steenpuisten

Sommige mensen krijgen regelmatig last van steenpuisten op verschillende plekken op hun lichaam. Dan is er sprake van furunculose. Dit kan duiden op een blijvende aanwezigheid van de bacterie op de huid of in de neus, of op een verminderde weerstand. Daarom is het belangrijk om niet alleen de ontstekingen zelf te behandelen, maar ook aandacht te besteden aan hygiëne en leefstijl.

Gebruik bijvoorbeeld een antiseptische zeep (op basis van chloorhexidine of jodium) tijdens het douchen, en zorg ervoor dat handdoeken, ondergoed en kleding op minstens 60°C gewassen worden of met een antibacterieel wasmiddel. Houd je nagels kort en schoon, vermijd krabben, en deel geen handdoeken of scheermesjes met anderen.

Hoe weet je of het een steenpuist of negenoog is?

Beide aandoeningen beginnen vaak hetzelfde, maar verschillen in verloop en intensiteit. Een gewone steenpuist is meestal kleiner en beter afgebakend. De pijn is lokaal en je voelt je verder vaak niet ziek. Bij een negenoog is de ontsteking groter, dieper en doet meer pijn. Ook algemene klachten zoals koorts kunnen optreden.

Als je merkt dat de zwelling zich uitbreidt of meerdere puisten samenklonteren tot een grotere massa, is het verstandig om snel naar de huisarts te gaan. Zeker wanneer je je er ziek bij voelt of als je vaker last hebt van dit soort huidproblemen.

Wat kun je zelf doen bij een steenpuist?

Gelukkig kun je bij een gewone steenpuist vaak zelf al wat doen. Door er een warm kompres op te leggen (bijvoorbeeld een schoon washandje met warm water) verbeter je de doorbloeding en help je het lichaam om de pus naar buiten te werken. Doe dit meerdere keren per dag, telkens zo'n 10 tot 15 minuten.

Knijp een steenpuist nooit zelf uit, want daarmee kun je de infectie verergeren of bacteriën verspreiden. Gebruik eventueel een antibacteriële zalf, maar doe dit in overleg met de apotheek of huisarts.

Gaat de steenpuist niet vanzelf weg of wordt hij groter? Soms is het nodig om onder lokale verdoving een klein sneetje te maken in de huid, zodat de etter (pus) eruit kan lopen en de wond daarna goed gespoeld kan worden om verdere ontsteking te voorkomen.

En als het een negenoog is?

Een negenoog vereist vrijwel altijd medische behandeling. De huisarts zal de plek meestal professioneel openmaken en schoonmaken, en afhankelijk van de ernst kan er ook antibiotica nodig zijn. Bij risicogroepen – zoals mensen met diabetes – is het belangrijk om nauwlettend op te volgen hoe het genezingsproces verloopt.

Wanneer moet je zeker naar de dokter?

Blijf niet te lang rondlopen met twijfel. Neem contact op met je huisarts als:

• De zwelling groter wordt of na een week nog niet beter is.
• Je koorts krijgt of je algemeen ziek voelt.
• De ontsteking zich uitbreidt naar omliggende huid.
• Je herhaaldelijk steenpuisten of negenogen hebt.

Hoe voorkom je deze huidproblemen?

Goede hygiëne en een gezonde levensstijl zijn je beste verdediging. Draag loszittende kleding om wrijving te voorkomen, en zorg voor schone handdoeken en ondergoed.

Let extra goed op wondjes: desinfecteer kleine sneetjes of krabjes meteen. Houd nagels kort en schoon, en vermijd het delen van persoonlijke spullen zoals handdoeken of scheerapparaten.

Tot slot

Steenpuisten en negenogen zijn vervelende maar goed te behandelen huidproblemen. Het belangrijkste is dat je weet wat je ziet, en weet wanneer je moet ingrijpen. Heb je twijfels? Neem dan altijd even contact op met een arts. Zo voorkom je erger én ongemak.

‍