Huidkanker is een van de meest voorkomende vormen van kanker die wereldwijd steeds vaker voorkomt. Hoewel het behandelen van huidkanker in de vroege stadia vaak gunstig is, kan het zonder tijdige diagnose en zorg ernstigere gevolgen hebben. Het is belangrijk om te begrijpen dat zelfdiagnose gevaarlijk kan zijn. Bij twijfel over een plek of vlek op je huid, is het cruciaal om een dermatoloog te raadplegen. Dit artikel bespreekt de symptomen van huidkanker, de belangrijkste soorten en praktische tips om je huid gezond te houden en te beschermen.

Typen huidkanker

Niet alle vormen van huidkanker zijn hetzelfde. Er zijn drie hoofdcategorieën die van elkaar verschillen in ernst, uiterlijk en behandeling.

Basaalcelcarcinoom

Basaalcelcarcinoom is de meest voorkomende vorm van huidkanker. Het ontstaat meestal in huid die veel aan zonlicht is blootgesteld, zoals het gezicht en de nek. Het ziet er vaak uit als parelachtige bultjes of rode plekken. Hoewel deze vorm in principe niet uitzaait, kan het zonder behandeling groeien en omliggend weefsel beschadigen.

Hoe herken je een basaalcelcarcinoom?

• Een glanzend, doorzichtig bultje, vaak met zichtbare bloedvaatjes
• Een rood, schilferig plekje dat langzaam groter wordt
• Een wondje dat niet geneest of steeds terugkomt

Spinocellulair carcinoom

Deze vorm van huidkanker is wat agressiever dan basaalcelcarcinoom. Het manifesteert zich vaak als schilferige vlekken, ruwe bultjes of zweren die niet genezen. Plaveiselcelcarcinoom kan zich verspreiden naar andere delen van het lichaam als het niet tijdig wordt behandeld.

Hoe herken je een spinocellulair carcinoom?

• Een ruwe, schilferige plek die niet verdwijnt
• Een harde bult met een korst die soms bloedt
• Een zweer of wond die langzaam groter wordt en niet geneest

Melanoom

Melanoom is de meest ernstige vorm van huidkanker en ontstaat in pigmentcellen. Hoewel een melanoom minder vaak voorkomt, kan het zich verspreiden naar andere organen als het niet vroeg wordt gediagnosticeerd. Het herkennen van vroege symptomen met behulp van de ABCDE-methode is daarom essentieel.

Hoe herken je een melanoom?

• A - Asymmetrie: Bij huidkanker kan een moedervlek of huidplek asymmetrisch zijn, wat betekent dat één helft niet overeenkomt met de andere helft. Normale moedervlekken zijn meestal symmetrisch van vorm.
• B - Rand (Border Irregularity): Verdachte plekken hebben vaak onregelmatige, gekartelde of onscherpe randen. Deze rand kan er anders uitzien dan bij een normale moedervlek.
• C - Kleur (Color): De kleur van een verdachte plek is vaak niet egaal. Je kunt verschillende tinten bruin, zwart, rood, wit of zelfs blauw zien. Een gelijkmatige kleur is een teken van een gezonde moedervlek
• D - Diameter: Een plek die groter is dan 6 millimeter (ongeveer de grootte van een standaard potloodgum) kan verdacht zijn. Toch kunnen sommige vormen van huidkanker kleiner zijn.
• E - Evolutie: Houd veranderingen goed in de gaten. Een plek die groter wordt, van kleur verandert of zich op een andere manier ontwikkelt, kan een waarschuwingssignaal zijn.

Voldoet het aan één van deze kenmerken? Dan is er nog geen reden tot paniek. Voldoet het aan meerdere afwijkingen? Is dit wel een reden tot extra controle maar niet per sé een melanoom.

Hoe beoordeelt een dermatoloog verdachte plekjes?

Bij een consultatie bekijkt een dermatoloog verdachte plekjes nauwkeurig en maakt gebruik van gespecialiseerde instrumenten:

• Dermatoscopie: Dit is een niet-invasieve techniek waarbij een dermatoscoop wordt gebruikt, een soort vergrootglas met ingebouwde verlichting. Hiermee kan de dermatoloog onder het huidoppervlak kijken en patronen en structuren herkennen die met het blote oog niet zichtbaar zijn. Zo kan men beter onderscheiden of een plekje goedaardig of kwaadaardig is.
• Biopsie: Als een plek verdacht blijft na klinische inspectie en dermatoscopie, kan de dermatoloog besluiten om een stukje weefsel weg te nemen (biopsie). Dit wordt vervolgens microscopisch onderzocht door een patholoog om de definitieve diagnose te stellen.
• Chirurgische excisie: Wanneer een plekje daadwerkelijk huidkanker blijkt te zijn, is chirurgische verwijdering meestal de aangewezen behandeling. De dermatoloog snijdt het gezwel weg met een marge van gezonde huid eromheen om zeker te zijn dat alle kankercellen zijn verwijderd. Soms wordt gebruik gemaakt van speciale technieken zoals Mohs-chirurgie, waarbij de snijranden direct worden gecontroleerd.

Tips om huidkanker te voorkomen

Voorkomen is altijd beter dan genezen. Hier zijn enkele praktische maatregelen die je kunt nemen om het risico op huidkanker te minimaliseren:

• Beperk zonblootstelling: Vermijd directe blootstelling aan de zon en UV-straling, vooral tijdens piekuren tussen 10.00 uur en 16.00 uur.
• Gebruik zonnebrandcrème: Kies een zonnebrand met een SPF van minstens 30 en breng het royaal aan, ook op bewolkte dagen. Vergeet niet om de crème om de twee uur te vernieuwen en na het zwemmen.
• Draag beschermende kleding: Kies voor lange mouwen, hoeden met brede randen en een zonnebril met UV-bescherming wanneer je buiten bent.
• Vermijd bruinen in de zon of zonnebanken: Zet je gezondheid boven cosmetische overwegingen en blijf uit de buurt van schadelijke uv-straling.
• Voer regelmatige zelfonderzoeken uit: Controleer je huid maandelijks op verdachte plekken of moedervlekken die tekenen van verandering vertonen. Gebruik spiegels om moeilijk zichtbare gebieden te inspecteren.
• Wat kun je doen bij twijfel?
• Bij het opmerken van een verdachte huidverandering is het belangrijk om eerst contact op te nemen met je huisarts. Deze kan beoordelen of een verwijzing naar de dermatoloog nodig is. Voor een betrouwbare beoordeling van verdachte plekjes is een fysieke evaluatie door een dermatoloog essentieel. Hierbij wordt vaak gebruik gemaakt van een dermatoscoop en, indien nodig, een diagnostische ingreep zoals een biopsie of excisie. Deze technieken zijn online niet beschikbaar.
• Skindr is dan ook primair niet geschikt voor de beoordeling van (mogelijke) huidkanker. Wanneer er echter geen dermatologische afspraak mogelijk is binnen de gewenste termijn, kan Skindr wel ondersteuning bieden. We kunnen in zulke gevallen een risico-inschatting maken op basis van medische foto’s en aanvullende informatie. Indien nodig kunnen we ook bemiddelen in het versnellen van een fysieke controle bij een dermatoloog.
• Aarzel dus niet om je huisarts of een arts via Skindr te raadplegen als je je zorgen maakt. Snel handelen kan het verschil maken.

‍